فضای رنگ مهرداد بحری ایران، ۲۰۰۶

امروزه بسیاری از دوربین های جدید (مخصوصاDSLR ها) امکان انتخاب فضای رنگ را به عکاس می دهد. دو فضای رنگ متداول، که اکثر دوربین ها پشتیبانی میکنند، عبارتند از: sRGB وAdobe RGB. شاید این سوال برای بسیاری از کاربران پیش آمده باشد، که این دو فضای رنگ چه تفاوتهایی دارند و کدام یک برای کارشان مناسبتر است. فضای رنگ، یکی از مشخصه هایی است که در تهیه عکس با کیفیت بالا، میبایست حتما در نظر گرفته شود. در واقع فضای رنگ مشخص کننده مرزی است که طیف رنگ های قابل دید انسان در آن قرار می گیرد. پس هرچه این فضا بزرگتر باشد، طیف کاملتری از رنگ را در تصویر خواهیم داشت. پس برای چاپ عکس با کیفیت خوب و هم چنین ابعاد بزرگ، انتخاب فضای بزرگتر الزامی است، امّا همیشه اینطور نیست.

sRGB

این فضای رنگی طوری طراحی شده، که با بیشتر وسایل سازگار است. مانیتورها، سیستم عامل ویندوز، براوزرهای اینترنت و پرینترها با این فضا تطابق دارند. نکته مهم این است که همه دوربین های دیجیتال نیز با این فضا سازگارند. اگر دوربینتان امکان انتخاب فضای رنگی را نداشته باشد به طور پیش فرض تصاویرش را در این فضا تولید می کند و اگر امکان انتخاب داشته باشد حتما یکی از فضاهای رنگی sRGB خواهد بود .

Adobe RGB

این فضای رنگ برای دستگاه های چاپ (CMYK) طراحی شده است. Adobe RGBنسبت به sRGB یک فضای رنگی وسیعتر است و طیف کاملتری از رنگها را در بر میگیرد. برای آنکه تفاوت این دو فضا را ببینید به تصاویر زیر توجه کنید: در این تصاویر، فضای رنگ sRGB با رنگ سفید و Adobe RGB با رنگ سیاه نشان داده شده است. در تصاویر طیفهای رنگ در 3 روشنایی کم، متوسط و زیاد مقایسه شده است. همان گونه که مشاهده می کنید فضای رنگ Adobe RGB به وضوح وسیعتر بوده و طیف کاملتری از رنگ ها را شامل می شود. این اختلاف با افزایش شدت روشنایی بیشتر نیز می شود.



نکات مهم :

نکته مهم این است که تصویر تهیه شده در یک فضای رنگ را می بایست در همان فضا مشاهده کرد. یعنی اگر تصویر تهیه شده در فضای Adobe RGB را در فضای رنگ sRGB (مثلا دریک کامپیوتر) نمایش داده دهیم، خطا در نمایش رنگ ها به وجود می آید.

چنانکه که عنوان شد ویندوز و براوزرهای با sRGBتطابق دارند و نمی توانند فضای رنگ وسیعتر را به طور معمول نمایش دهند. در این موارد تصاویر Adobe RGBکمی کمرنگتر نمایش داده میشود، که علت آن نیز نمایش در یک فضای غلط است و میبایست بپذیریم که تصاویرAdobe RGB در مانیتور همین گونه دیده می شود، و بدیهی است که این عکسها میتواند قابل قبول نباشد (عکسهای صفحه بعد).



اگر ازمانیتورهای پیشرفته استفاده کنیم و یا تصاویر را دربرنامه ای بازکنیم که امکان کالیبره کردن و تعیین فضای رنگ را دارند، تا حدی امکان نمایش این فضاهای رنگی وسیعتر بوجود می آید.



تاثیر فضای رنگ روی گستردگی رنگ نقاط

فضای رنگی که دارای وسعت بیشتری از رنگ ها باشد (اصطلاحا ً Gamut وسیع تری داشته باشد)، رنگهای نقاط تصویر را در محدوده وسیع تری از رنگها پخش می کند. فضای رنگی کوچکتر، رنگهای نقاط را در محدوده کوچکتری از طیف رنگی جمع می کند.



همان گونه که در شکل مشاهده می کنید، فضای رنگی پائینی محدودتر بوده و طیف کوچکتری از رنگ را در کل فضای رنگی خود دارد. بنابراین اگر تصویری را از فضای رنگی بزرگتر به فضای رنگی کوچکتر تبدیل کنیم، بخشی از اطلاعات تصویر را از دست خواهیم داد ( مثل تبدیل فضای رنگی Adobe RGB بهsRGB). همچنین اگر به تمام رنگ های موجود در فضای رنگی بزرگتر نیاز نداشته باشیم، درصورت استفاده از فضای اطلاعاتی کوچکتر، بخشی از اطلاعات رنگی از دست می رود. به طور معمول محدوده رنگی قابل چاپ پرینترها، تقریبا در حدود فضای رنگی sRGB است. برخی پرینترهای پیشرفته محدوده فضای رنگ فراتر از sRGB را دارند. معمولا ً فضای رنگی که در پرینترهای عکس انتخاب می شوند، نیز همان sRGB است .

محدوده رنگی قابل نمایش در مانیتورها تقریبا ً در حدود فضای رنگ sRGB است، بنابراین اگر تصویری را در فضای رنگی Adobe RGB دوربین تهیه کنید، در مانیتور نمی توانید طیف رنگ آن را بطور کامل مشاهده کنید.



با توجه به مطالب فوق، می توانید فضای رنگ مورد نیاز برای عکسهای خود را انتخاب کنیم :

1- اگر می خواهید فایل های عکس دوربین را از طریق سیستم های آنلاین و یا در لابراتوارهای عکاسی چاپ کنید، فضای رنگی sRGB را انتخاب کنید و برای کار در نرم افزارها نیز از همین فضای رنگ استفاده کنید .

2- اگر بدنبال قالب سریعتر و بدون دردسرتر در زمینه رنگ هستید و یا می خواهید سریعا کارخود را در مانیتور به مشتری نشان دهید، حتما فضای رنگ sRGB را انتخاب کنید.

3- اگر تصویری را در فضای رنگ sRGB تهیه کرده اید با تبدیل آن به فضای رنگی وسیعتر Adobe RGBطیف رنگتان وسعیتر نخواهد شد؛ اما اگرعکس را از فضای رنگیAdobe RGB به فضای sRGB تبدیل کنید، بخشی از طیف رنگتان را از دست خواهید داد.

4- اگر به طیف رنگ خاص (سبز- فیروزه ای در طیف های میانی و یا نارنجی- ارغوانی در قسمت های پر نور ویا طیف سبز در مناطق سایه) نیاز دارید و امکان چاپ گرفتن از این رنگ ها را نیز با پرینترهای پیشرفته دارید، آنگاه فضای رنگی Adobe RGB را انتخاب کنید و در فضای رنگRAW عکس بگیرید. به هنگام ویرایش عکس در فتوشاپ نیز با فضای رنگ Adobe RGB و در حالت 16 بایتی پردازش کنید. بدین ترتیب بیشترین گستردگی طیف رنگ را خواهید داشت. این مسئله بالاخص برای عکاسی از طبیعت، عکاسی صنعتی یا پرتره نتایج بهتری دارد. اما به همان نسبت نیز سرعت روی این فایلها کندتر بوده و بعلت استفاده از پرینترهای پیشرفته سرعت چاپ نیز کند تر خواهد بود.

5- اگر عکسهایتان 8 بایتی است، بهتر است ازsRGB استفاده کنید، ولی اگر با تصاویر 16 بایتی کار میکنید، Adobe RGB را انتخاب کنید.

6-اگر می خواهید عکسهایتان را در وب منتشر کنید، نیز از فضای رنگی sRGB استفاده کنید.

(دراستفاده صحیح از فضای رنگ، نیاز به کالیبراسیون کل مجموعه اسکنر، دوربین، پرینتر، مانیتور... خواهید داشت.)