From Khallagh Photography Magazine
|
|
My first Portrait was taken by a photographer without insolence and I didn’t have enough knowledge to know how people look like in their portrait?
My father took me to the Simonian’s studio and asked him 6 x 4 photos for my 6th grade’s report card. I got my portrait with wide eyed which is maybe flashing lights caused that or, my realization to immortalize by this photo! Who knows!
That days every one was looking to eternize them self by their photos. Finally you will go but your photo would be your memorial, I mean your photo can guaranty your eternity. It was our expectation when we’re looking at our ancestor’s photos.
Actually in common attitude, photos had same functional as a sprite. People passed away, but their sprite still thereAnd of course it wasn’t just booboisie attitude.
On my First portrait which was taken by my close friend , I was looking for some aspect of my personality on printed photo! It was my questions, how do I look? If the photographer were not succeed to show my personality with a special posing or may be by lighting , so this photo cannot be artistic and the photographer cannot count as an artist too.
Behind my face there is an active soul that photographer can show one aspect of my social or personal personality by his artistic method. He was my soulmate and we’ve known each other for a long time, but how come he failed to show even one aspect of my personality which was unknown to me with his visual media.
This hope from my artist friends was unfulfilled till famous artist came to my house, after greeting I shared my concern. However within 1-2 hours communication at your first meeting, you won’t expect that he explore your inner and outer identity that sometime they are in conflict. You’d like to memorialize a characteristic photo which shows you as a hero, nobleman, humanistic… to whom that would be looking for our identity.
I gave him an example about Picasso and his trusted friend which was with Picasso everywhere, in his studio, beach, café and bullring to find a situation to show real Picasso. Pablo who was drawing, immigrated from Malaga, Spain to Paris, The person who was audacious to use drugs and drinks and amorist.
Picasso draw a “Peace and Freedom” for Stalin (leader of the Soviet Union) and at the same time he didn’t pay any attention to anything!
Any how my friend didn’t care my points and he gave me some snapshots which were published in a book. Indeed they were my funniest portrait that I ever had and he presented me as an employee who was boring and just sticks in the mud to others.
A photo for rainy day
It was a tradition to photography from famous artists by well-known photographer for a rainy day.
Photography flourished in the late fifties, quantity and quality was remarkable.
One of the reason for uneven growth-compared to other arts- was young generation attention to record unexpected events or even horrific. There were actually a lot of evidences of revolution or life changes which was hidden in different active layers which were valuable to record otherwise they could have missed so this is an axiom of the documentary genre.
The youth find out that many celebrities passed away or have been immigrated and there were not enough visual documents like photos or videos. There is no video from Nima and Hedayat or even any biography by them self.
We have some low quality and dark or blurry photos and some part of their works from renowned celebrities like Nushin, Saba ,Banan, Choobak, Bahram Sadeghi and hundreds artist which they were impressed in our culture.
Recently the new movement has been started by merciful people and government to archive the biography and works from artists and sometime appreciate them awesomely.
Most of the photo which was taken from the artist were never published unless for funeral ceremony and just one time for ever in art magazine.
For sure It wasn’t their goal but for a photographer who wishes to make a name it was better to take a portrait from a famous politician or an artist instead of his/her old aunt or their cat and eventually they were access to the media, exhibitions or at least more connections.
What portrait do I like?
The portrait that I loved to print it was taken by Reza Norbakhtiar, and was published for a few years on my articles by Etelaat newspaper.
My other cool portrait was taken by Javad Montazery which I were French hat and it was a day that I was on my younge friend’s tomb.
I have other photos which were taken by my family (Naastin,Hossein and Poupak)or my amateur friends like Touraj Hamidian the time before becoming famous Or Vousoogh Ahmadi after he became famous.
I find a few photos that I find them more similar to me or fancy about myself.
So what is “own “characteristic? This Own is your idealistic vision that everyone wish to show to others. My ideal vision is looking like as a poet and social thinker which is correlated to my background and this is not big expectancy.
Now up to what extent your facial appearance will let to the camera to look social thinker or poet? This is an issue that you can wish to get it on your photo in which is hundred to one shot.
Some people were use distinguished symbols such a thick mustache, to show them self as a generous, and nowadays wearing beard is a sign of wisdom. Some time they follow some specific manners, fashion for their clothes and hair style (pony tail), goatee or pipe and book shelves for the photo background.
Now I prefer to be an ordinary citizen even on my photos.
I love the picture that I seem a thinker artist and of course more handsome and polished man.
I have some photos that I don’t like them too, like a photo which was taken by Shahriary.
(((The photo shows me as a person who peeped behind the door end of the big lobby like a thief who was came out of his sanctuary.)))
I don’t have a clue that what was his imagination or his vision bout me, anyhow I think he copied this idea and he wasn’t succeeded to show on my photo.
Imagine if Shah Abbass(the 5th Safavi king of Iran) was in my place and the photographer had done this wrong ,he was commanded very serious punishment.
These types of anger and punishment are not just for the past.
Princess Ashraf Pahlavi (is the twin sister of Mohammad Reza Pahlavi,the shah of Iran) had been had specified photos to print that media was allowed to print and for the other photos her permission was required.
I witnessed that Tehran Journal’s editor was received a photo of Shah and Britain ambassador’s meeting, in the photo Shah’s head was bent forward and the editor was awareness about disciplinary commands.
He contacted with other photographer and asked them better photo but they didn’t have then he called to the minister office but it was not success. Finally he published the report with the same picture that he had. They knew that’s not ill will but he got fired.
Any way I know there are some artistic points in my pictures which were taken by fame artists that unfortunately the points were hidden to my view.
I accept this fact that this photo shows physical body which is not my favorite and these is not photographer weaknesses.
However, I think, to take a good portrait from someone, we need to know him/her very well and some people are enough lucky to know the subject at the first sight; then they can match best position with bold subject’s characteristic and it is good to know that all photographer didn’t count themselves such successful in this matter.
|
|
|
اولین کسی که پرترهای از من گرفت ادئیی نداشت، من هم درک چندانی از این که پرتره چه کسی را چگونه نشان میدهد نداشتم. پدرم مرا برد عکاسی سیمونیان و گفت یک شش در چهار از این بچه بگیر برای تصدیق اش. این عکس روی تصدیق شش ابتدایی من آماده است و مثل هر نمونه دیگری از این عکس ها، چشمها اندکی حیرت زده است، شاید واکنشی در برابر فلاش، یا این کشف که همین حالا جاودانگی شروع میشود. در آن زمان غالبا این خیال توی کلّهها بود، که با گرفتن عکس با ابدیت چاپی دست مییابی (به یادگار منای عکس جاودانی باش)؛ تو میروی و عکس ات به یادگار میماند، و این جاودانه بودن هر کسی را تضمین میکند (شعر و عکسی ماند از ما یادگار). این تجربهای بود که ما با دیدن عکس اجداد از دست رفته خود آموخته بودیم.
در واقع پس ذهن عوام، عکس همان کارکردی را داشت که پیش از آن روح داشت. آدم میمرد، جسماش خاک میشد، اما روحاش باقی میماند، یک این همانی نگفتنی، اما حس کردنی. البته این تصور مختص عوام نبود. در اولین پرترهای که دوست هنرمندی در جوانی از من گرفت، در عکس چاپ شده جویای هویت خود بودم. این عکس مرا چگونه نشان میدهد؟ چیزی از روح و فکر من در آن پیداست یا تابها مشخصات جسمانی مرا بازتاب میدهد؟ آیا هنرمند عکاس نمیتوانست از زاویه خاص با نور مخصوصی چیزی از شخصیت ویژهٔ مرا آشکار کند؟ اگر این عکس نمیتوانست گویای رازهای نهان سوژه باشد، پس عکس هنری و طرف هنرمند نبود.
پس پشت خطوط و حجم چهرهام روحی در جوشش است کس عکاس میتواند با تمهیدات هنری (مثل یوسف کارش یا ریچارد اودون) بخشی از ذهنیت و فکرهای من، صفایی نهانی، بعدی از شخصیت فردی و اجتماعی مرا کشف کند و به نمایش بگذارد. این توقع بی جا نبود. چون با آن دوستان عمری معاشرت کرده بودیم و در گرمابه چیزهایی از هم دیده بودیم، که در گلستان بقیهاش را از یکدیگر شناخته بودیم و بین ما ناگفتهای از همدیگر باقی نمانده بود. وقتی من در شعر و قصهام روح او را با واژگان برهنه میکردم، چرا او نمیتوانست با رسانهای تصویری چیزی را از من به تماشا در آورد که خود نیز از تصور و تصویرش غافل بودم؟ این تصور به جا از دوستان هنرمند هم چنان نابر آورده ماند، تا این که یک هنرمند معروف تر اما آشنا با من، برای گرفتن عکس به خانهام آمد. بد از سلام و تعارف و چای، مشکلام را با او در میان گذاشتم: مگر ممکن است هنرمندی هر چند توانا بتواند با اولین برخورد، آن هم در یک، دو ساعت آشنائی از کسی عکسی بگیرد که به هر حال گویای هویت اصلی آن فرد باشد؟ روی این صفت "اصلی" درنگ میکنم، چون هر کسی یک هویت اصلی پنهان و مرموز برای خود قائل است، که به چشم نمی آید و شخصیت قراردادی دیگری هم دارد که بنا به مقتضیات و شرایط از خود بروز میدهد. بیشتر دوست داریم که رسانههای ادبیات و هنر مثل شعر و قصهای درباره خودمان یا عکسی نادر از وجود نادرمان، آن هویت اصلی - که معمولا متفکر و انسان گرا و مبارز و شریف... است - در تصویر پدیدار شود و بماند به یادگار برای تمام کسانی که جویایه هویت نهان ما در زمان ما و بد از ما بودند.
برای آن هنرمند مثالهای زدم از عکاس معروفی که سی سال با پیکاسو رفیق گرمابه و گلستان - به همان معنای عامیانه - بود و بسیار بارها در کنج استودیوی او پلاس بود، یا در کنار دریا و کافه و میدان گاو بازی همراهش میشد تا در موقعیتی خاص به ان پیکاسویی نزدیک شود که او میشناخت، یا آن چهره از پیکاسو را شکار کند، که در واقع پیکاسوترین شکل استاد پابلو بود. پابلویی که نقاشی میکرد، مالاگایی مهاجر در پاریس بود، آدمی که بی پروا مخدر و مسکر در کار میآورد و با جنس مخالف موافقتی شدید داشت، گاو بازی و لات بازی را دوست داشت، برای استالین کبوتر صلح میکشید و در عین حال برای هیچ مسلک و مرامی تره خرد نمیکرد. خلاصه افشاگر برون و درون هنرمندی یگانه باشد که یکی از جنجالیترین قولهای قرن بیستم بود.
آن عکاس چندان وقعی به افاضات ما نگذاشت و چند عکس فوری و فوتی از ما گرفت و رفت و در کتابی چاپ کرد که الحق مضحکترین تصویری که من از خود نداشتم، او از من به دیگران ارائه کرد: یک کارمند سرّ به زیر منجمد.
عکسی برای روز مبادا
رسم بود که از هنرمندان جا افتاده یک، دو عکس مشهور توسط عکاسان معروف تهیه شود، تا مگر روزی به رسم یادبود به کار آید. اما از اواخر دهه شصت موجی گسترده از پرتره پردازی هنرمندان، به ویژه سالخوردگان و میان سالان ادب و هنر در متن عکاسی پر توش و توان ایران پدید آمد. عکاسی از سالهای پایانی دهه پنجاه رونق گرفت و غنی کمی کیفی آن چشمگیر بوده است. یکی از انگیزههای این رشد ناموزون - نسبت به سایر هنرها - توجه نسل جوان به ثبت وقایع نامنتظر و گاهی هولناک این عصر، به جا گذاشتن سند و مدرک از انقلاب و جنگ و زلزلهٔ زندگی و در کلّ، کشف حقیقتی پنهان شده زیر لایههای پراکندهٔ واقعیتی پر جنب و جوش بود، که هم این واقعیت عجیب گسترده دامن، ارزش ثبت کردن داشت هم با این هنر خاموش میشد، از گویاترین حقایق انکار شده عصر اسنادی به دست داد یا به یادگار نهاد.
نسل جوان دید که بسیاری از نام آوران نسل پیشین مرده یا مهاجرت گزیده اند. برای تحقیق در زندگی اینان نه نوشتههای کافی (در زمینه نقد و نظر) موجود است نه اسناد تصویری چون فیلم و عکس و مانند آن. از هدایت و نیما فیلم نداشتیم، یا زندگی نامه به قلم خودشان. از برجستگان عرصه هنر از نوشین و صبا و بنان و چوبک و بهرام صادقی و صدها هنرمند پیشتاز در رسانههای مختلف، که در جمعیت فرهنگ سازان واقعی کشور بوده اند، جزٔ چند عکس تیره و تار و بریدهای ناتمام از آثار به جا مانده است. جنبش تازهای شروع شده برای ایجاد آرشیو زندگی و آثار هنرمندان. نخست آدمهای آگاه دلسوز، بعد هم دوایر دولتی به دنبال آن ها، در صدد بر آمدند که عکس و فیلم و اسناد و مدارک شفاهی و کتبی از شخصیتهای پا به سن و رو به موت تهیه کنند، که البته جزٔ کاربرد فرهنگی میتوانست کار کردهای دیگری هم داشته باشد. ضمناً از بعضی افرادتجلیلهای خنک بی وجهی هم به عمل آمد، که نگویند آنها عموما به اینها بی توجه بودند. از این رهگذر، عدهای که فکر میکردند همین روزها است که ما خرقه تهی کنیم - مقصود از ما هنرمندان بالای پنجاه است - اگر دری بار پاشنه میچرخید، از پاشنه در آوردند، که میخواهیم از استاد عکس بگیرم. یا حاضرت استادی را بدهند در آتلیه و استودیو، یا تشریف آوردند منزل، و از ایشان آن قدر عکس گرفتند که ایشان تبدیل به عکس خودشان شدند.
بسیاری از این مدارک تصویری هم جایی چاپ نشد و نمیشود، مگر در روز تشییع و تجلیل (یک بار برای همیشه) از صفحات هنری و ادبی تتق زند. قضیهای فوت قریب الوقوی حضرات البته تنها انگیزه نبود. برای فتو پیشهای که میخواهد سعی میان سرّها در آورد، چه بهتر که به جای عکاسی از گربه یا عمه پیرش از فلان استاد محقق یا بهمان شخصیت سیاسی پرترهای کار سازی کند، که هم باب آشنائی را گشوده، هم مجال ورود به نمایشگاهها و جراید را بیشتر فراهم کرده است.
چه پرتره را میپسندیم؟
از پرترههایی که پسندیدهام و دوست دارم چاپ شود، یکی پرترهای بود که دوستم رضا نور بختیار گرفته بود و چند سالی بالای مقالاتام در روزنامهای اطلاعات دهه پنجاه چاپ میشد. یا پرتره جالبی با کلاه کپی که جواد منتظری گرفته است در بدترین شرایط - بار فراز گور دوست جوانم، مختاری - با بهترین خلاقیت تجسمی، ده دوازده پرتره از این دست را دوست دارم و این حجم کمی نیست. عکسهایی از من گرفته شده بیشتر توسط خانواده (توسط ناستین و یک دو عکس که حسین و پوپک از من گرفته اند) یا دوستان غیر حرفهای در عکاسی (مثل عکسهایم توسط تورج حمیدیان قبل از مشهور شدنش یا وثوق احمدی بد از مشهور شدنش).
از این انبوه عکس ها، چند پرتره را بیشتر میپسندم و آن را شبیه به خود یا به آنچه از خود خیال میبندم، نزدیک تر میبینم. این "خود" چه مشخصاتی دارد؟ خود، تصور آرمانی است که هر کس از خویشتن دارد، یا دوست دارد که دیگران او را در چنین وضعیتی تصور کنند و ببینند. این تصور آرمانی در مورد من عکسی است که مرا در وضعیت یک شاعر متفکر اجتماعی نشان دهد و البته با توجه به پیشینه حرفهایام توقع زیادی هم نیست. اما تا چه حد فیزیک صورت به دوربین عکاسی این امکان را میدهد که تفکر اجتماعی و شعر را بر آن چهره منطبق کند، مسالهای است که تحقّق آن را میتوان در یک عکس از صد عکس آرزو کرد. چند تایی عکس دارم که در آن به عنوان آدمی دیده شده اوم که به نظر میرسد شاعر است یا اهل هنر و در حال تفکر است. اما به تصویر در آوردن تفکر اجتماعی آسان است؟ عدهای برای تحقّق تصور درونی خود از هنرمندی که باید در بیرون هم هیأت و هیبت یک هنرمند را داشته باشد، به کلیشههایی دست میزنند که برای عموم آشنا است: روزگاری داشتن سبیل کلفت نشانهای مبارزه جوئی بود، و حالا گذاشتن ریش علامت وارستگی شده. افراد شبه هنرمند با پوشاک خاص و اطوار مشخص و با انواع اضافات رخساری چون ریش و موی رها شده یا موی دوم اسبی، سبیل و پیپ دود انگیز و کتابهای پشت سر، آشفتگیهای حساب شده و تمهیداتی از این دست، میخواستند دست کم در عکس خود را شبیه بزرگان اهل تمیز وانموده و به حافظهای عمومی تحمیل کنند. در جوانی من نیز از این تمهیدات ریش و گیسی، و حتی ریش پرفسوری (!) برای داخل نمودن خودم در جامعه روشنفکران دلسوز به حال ملّت، استفاده کرده ام. مدت هست ترجیح میدهم به عنوان شهروندی عادی بین دیگران بدون تمایز ظاهری از آنان ظاهر شوم، حتی در عکس.البته اگر از عنصر ضد اجتماعی پیپ و عامل ضد بهداشتی سیگار برگ، که به آن مبتلا هستم، یا کراوات و لباسهای غیر عادی رنگ وارنگ، که به خاطر نقاش بودن بدان عادت دارم، استفاده نکنم، طبیعی چراغ خواهم بود. الغرض من در عکسهای فراوانی، که در پنج دهه از من گرفته اند، آنهایی را دوست دارم که مرا هنرمندی متفکر وانمود کند، که اگر زیباتر و باهوش تر و برازنده تر از خودم ظاهر شده باشم، که نور علی نور است.
اما عکسهایی هم هست که هنرمندان حرفهای مشهور و نامشهور گرفته اند. بعضی از آنها را اصلا دوست ندارم، مثل عکسی که عکاس شهیری از من گرفته است، در راهرو و البته عکس راهرو را بیشتر نشان میدهد تا مرا که سرک کشیدهام از داری در انتهای عکس، عین دزدی سر بر آورده از پناهگاه. چه خیالی داشته او یا چه تصویری از شخصیت من در سر داشته است؟ فکر میکنم ایدهای را از جایی گرفته بود، در مورد من و در این عکسها نتوانسته است پیاده کند.
حالا فکر کنید اگر شاه عبّاس به جای من بود و این عکاس چنین جسارتی به پیشگاه ایشان میکرد، دستور میداد زبانش را از قفا در آورند و این کمترین عقوبت آن شهریار کامکار بود. این قهر و غضب به تاریخ گذشته منحصر نمیشود. اشرف پهلوی عکس مخصوصی را معیّن کرده بود که جراید همان را باید به مناسبت چاپ میکردند و چاپ عکسهای دیگر ایشان هر چند هنری بی اجازه غدغن بود. یک بار در تهران ژورنال شاهد بودم سر دبیر عکسی از ملاقات سفیر انگلیس با شاه به دستش رسیده بود، که سر اعلیحضرت به پایین خم بود. وی چون از این دستور انضباطی خبر داشت، برای گرفتن عکس دیگر با خبرگزاری تماس گرفت، نداشتند. با وزیر دربار علم تماس گرفت، دسترسی میسر نشد. ناچار در کنار مطلب همان عکس را چاپ کرد. چاپ آن موجب مواخذه و بر کناریاش شد، چون میدانستند که سؤ نیتی در کار نبوده، به همین مکافات بسنده کردند.
باری، از این استثناها بگذریم. در قالب عکسهایی که خانمها و آقایان هنرمند از من گرفته اند، چون به شهرت آنها واقفم، فکر میکنم که حتما در این عکسها نکتهای هنری است که از دید من پنهان مانده و همان نکته این عکسها را از معمولی بودن نجات میدهد.
به عنوان دوستدار پار و یاا قرص هنرهای تجسمی، هر وقت که به خارج میروم، یکی از کارها و تفریحاتام ورق زدن انواع آلبومهای کهنه و نوع از اساتید عکاسی غرب است.
تعجب میکنم چرا در یافتن آن نکته که عکسی هنری را از عکسهایم متمایز میکند، این همه ناتوان شده ام. این واقعیت را پذیرفتهام که این عکسها وجه دیگری از این فیزیک را نشان میدهد که واقعی است، اما مطلوب من نیستند و پسند خاطر من نبودن نباید من ارائه این نما از چهره من باشد. این چهره این طور دیده میشود و یا کسانی میخواهند این طور ببینند و بنمایانند و این ناپسند افتادن نشانه ناقص کار دوربین دار نیست.
با این همه نمیتوانم خود را از این وسواسه دور کنم، که برای گرفتن عکس از کسی باید او را خوب شناخته باشیم. حالا بعضی این بخت و هوش را دارند که حریف را به یک نظر میشناسند و بهترین زاویه درونی منش او را با مشخصات ویژه ای، او را بر دقیقترین زاویه بیرونی و حد آلایه مهارت کاربرد دوربین منطبق میکنند و چه خوب است که همه فکر نکنند جزو این افراد نادر هستند.
به این موضوع بر اثر بی حوصلگی رایج در همین جا پایان میدهم و گرنه حرفها بسیار، حتی بر خورنده به بعضی است.
هشتم بهمن ۸۷، کوی نویسندگان
